 *Hiện nay, truyền thông khởi nghiệp chủ yếu tập trung vào AI, nhưng nhiều cơ hội hấp dẫn khác vẫn còn bị bỏ qua. Dưới đây là 7 thị trường ít người chú ý, nơi các startup đổi mới sáng tạo có thể tìm thấy lợi thế cạnh tranh thực sự. getty*
Trong bối cảnh khởi nghiệp hiện nay, AI đang chiếm trọn sự chú ý của truyền thông cũng như nhà đầu tư, khiến nhiều đổi mới công nghệ khác bị lu mờ. Tuy vậy, bên cạnh làn sóng AI đang làm thay đổi thế giới, vẫn còn nhiều “ngách” công nghệ đầy tiềm năng mà ít ai quan tâm đến. Những lĩnh vực này chưa bị cạnh tranh gay gắt, mở ra cơ hội cho các nhà sáng lập muốn đi tiên phong và xây dựng chỗ đứng vững chắc.
Dĩ nhiên, không phải vì thế mà những lĩnh vực này dễ dàng tiếp cận — mỗi ngành đều có những rào cản về kỹ thuật hoặc khó khăn trong việc thâm nhập thị trường. Tuy nhiên, nếu bạn có chuyên môn phù hợp hoặc hiểu sâu về các công nghệ có thể tạo đột phá ở những mảng này, hãy cân nhắc xem mình có thể tạo ra giá trị khác biệt tại đó không. Nếu làm được, bạn hoàn toàn có thể phát triển doanh nghiệp lớn mạnh và bền vững.
Bài viết dưới đây điểm lại 7 lĩnh vực tiềm ẩn — nơi những thay đổi âm thầm về chính sách, hành vi tiêu dùng, cơ sở hạ tầng hay công nghệ đang dần mở ra cơ hội mới cho các startup sáng tạo.
1. Hạ Tầng Tiện Ích Quy Mô Nhỏ
Khi ngày càng nhiều hộ gia đình, văn phòng và khu dân cư sử dụng điện mặt trời, pin lưu trữ và xe điện, họ đang trở thành những “nhà cung cấp tiện ích” tự chủ. Xu hướng này dẫn đến nhu cầu về các giải pháp giúp kết nối, tối ưu hóa và thanh toán giữa các bên — từ trong một tòa nhà cho đến cả khu phố.
Các startup phát triển nền tảng quản lý lưới điện nhỏ, chia sẻ năng lượng hoặc giao dịch điện năng ở quy mô bất động sản hoàn toàn có thể trở thành hạ tầng cốt lõi của hệ sinh thái mới này.
2. Giải Pháp Khử Carbon Cho Công Nghiệp Sử Dụng Nhiệt
Khi nói đến giảm phát thải carbon, mọi người thường chỉ nghĩ đến giao thông và sản xuất điện. Tuy nhiên, “nhiệt công nghiệp” — nghĩa là nhiệt độ cao phục vụ ngành xi măng, thép, hóa chất — chiếm tới hơn 20% tổng nhu cầu năng lượng toàn cầu. Việc thay thế nguồn nhiệt này bằng điện rất khó, càng khó hơn khi muốn giảm phát thải.
Những startup phát triển giải pháp hiệu quả, có thể mở rộng và tiết kiệm chi phí (như pin nhiệt, lò điện nhiệt độ cao, hoặc nhiên liệu thay thế như hydro xanh) sẽ có cơ hội thâm nhập vào những thị trường gần như “án binh bất động” suốt nhiều thập kỷ. Ví dụ, [Heliogen](https://www.heliogen.com/) sử dụng hệ gương tập trung năng lượng mặt trời để tạo ra nhiệt độ cực cao cho sản xuất công nghiệp.
3. Phần Mềm Chuyên Biệt Cho Ngành Truyền Thống
Nhiều ngành như quản lý chất thải, lâm nghiệp, cung ứng xây dựng, vận tải biển vẫn chủ yếu vận hành bằng Excel, gọi điện thoại và phần mềm cũ kỹ. Những nhà sáng lập có kiến thức ngành hoặc hợp tác cùng người trong nghề có thể nắm bắt cơ hội lớn mà ít phải cạnh tranh, bằng cách xây dựng phần mềm chuyên sâu (vertical SaaS) hoặc công cụ tự động hóa quy trình.
Các startup như [Fleetzero](https://www.fleetzero.com/) hay [Loggerhead Instruments](https://www.loggerhead.com/) đã chứng minh rằng sự kết hợp giữa hiểu biết thực tế và công nghệ hiện đại có thể khai phá những thị trường còn “bỏ ngỏ”.
4. Công Nghệ Cho Người Cao Tuổi (Ngoài Lĩnh Vực Y Tế)
Phần lớn các startup phục vụ người cao tuổi đều tập trung vào y tế. Nhưng thực tế, dân số già hóa trên toàn cầu cũng rất cần các giải pháp ngoài chăm sóc sức khỏe: công cụ hỗ trợ giao tiếp, quản lý tài sản, lập di chúc, hay du lịch dành riêng cho người lớn tuổi.
Ví dụ, có thể phát triển các nền tảng hướng dẫn sử dụng công nghệ số cho người cao tuổi, hoặc thiết bị bảo mật phù hợp với nhu cầu riêng của họ. Theo AARP, người trên 50 tuổi kiểm soát hơn 50% chi tiêu tiêu dùng tại Mỹ, nhưng lại ít được các sản phẩm công nghệ hiện đại chú ý đến.
5. Công Cụ Xử Lý Dữ Liệu Quy Mô Nhỏ
Xu hướng AI hiện nay thường giả định doanh nghiệp có sẵn lượng dữ liệu khổng lồ. Thực tế, đa số doanh nghiệp chỉ có dữ liệu nhỏ lẻ hoặc không đồng nhất. Vẫn còn nhiều cơ hội cho các startup phát triển công cụ giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa nguồn dữ liệu hạn chế — từ tăng cường phân tích, tinh chỉnh, tạo dữ liệu tổng hợp cho đến kết hợp yếu tố con người trong quy trình.
Các công ty như [Snorkel AI](https://snorkel.ai/) và [Kili Technology](https://kili-technology.com/) đã thành công với ý tưởng này ở quy mô doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, nhu cầu này cũng rất lớn ở các đơn vị nhỏ hơn, nơi dữ liệu còn phân tán hoặc chưa được chuẩn hóa.
6. Giải Pháp AI Cho Luật Sư Và Cơ Quan Quản Lý
Legaltech không phải lĩnh vực xa lạ, nhưng đa số giải pháp hiện nay chỉ nhắm đến các hãng luật lớn. Trong khi đó, các văn phòng luật nhỏ, cơ quan nhà nước hoặc tổ chức phi lợi nhuận cũng rất cần công cụ AI hỗ trợ xử lý lượng công việc phức tạp — như cập nhật thay đổi pháp luật, kiểm tra tuân thủ hay rà soát hồ sơ án lệ.
Các dự án như [Harvey AI](https://www.harvey.ai/) đã cho thấy tiềm năng lớn, nhưng phần lớn thị trường vẫn chưa được tự động hóa, nhất là ở các nước đang phát triển hoặc lĩnh vực quản lý chuyên biệt.
7. Ứng Dụng Bản Sao Số Trong Đời Thực
Bản sao số (digital twin) — mô hình ảo mô phỏng các hệ thống thực tế — vốn đã xuất hiện trong sản xuất và logistics. Tuy nhiên, khi cảm biến ngày càng phổ biến, chi phí thiết bị rẻ hơn, việc tạo bản sao số cho các quy mô nhỏ như nhà dân, trang trại, cửa hàng hoặc địa điểm tổ chức sự kiện cũng trở nên khả thi.
Các giải pháp này có thể giúp mô phỏng tình huống, tối ưu hóa hoạt động hoặc giám sát hiệu suất thực tế. Startup hoàn toàn có thể phát triển sản phẩm phù hợp cho các lĩnh vực “ngách” như nông nghiệp nhỏ lẻ hoặc ngành khách sạn.
