 Các bạn trẻ cùng hợp tác trong nhà kính, lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời. (getty)
Gần đây, cụm từ “khởi nghiệp xã hội” xuất hiện ngày càng nhiều, nhưng thực chất khái niệm này là gì? Giá trị cốt lõi của khởi nghiệp xã hội nằm ở đâu? Và làm sao để bạn biến tình yêu với các hoạt động cộng đồng thành một sự nghiệp thực sự ý nghĩa? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về chủ đề này.
Khởi Nghiệp Xã Hội Là Gì?
Khởi nghiệp xã hội là việc một cá nhân hoặc nhóm người lấy tinh thần khởi nghiệp để xây dựng doanh nghiệp nhằm giải quyết các vấn đề xã hội hoặc môi trường đang đặt ra.
Động lực của những người làm khởi nghiệp xã hội không chỉ là lợi nhuận, mà còn là mong muốn tạo ra giá trị tích cực cho xã hội, đóng góp thiết thực cho cộng đồng mình đang sống.
Khởi nghiệp xã hội không chỉ giới hạn trong các tổ chức từ thiện hay phi lợi nhuận. Thực tế, nhiều doanh nghiệp xã hội vẫn hướng đến mục tiêu tài chính bên cạnh việc tạo tác động xã hội rõ rệt. Các vấn đề mà họ tập trung có thể rất đa dạng, như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, quyền con người, giáo dục, nâng cao tiếng nói cho các nhóm yếu thế, chăm sóc sức khỏe, bảo vệ quyền công dân, hoặc cải thiện quản trị.
Dù mục tiêu cụ thể là gì, các doanh nghiệp xã hội đều hướng đến việc phát triển bền vững, duy trì hoạt động hiệu quả và sử dụng lợi nhuận để tiếp tục mở rộng tác động tích cực mà họ tạo ra.
Nếu bạn muốn theo đuổi con đường này, điều quan trọng là phải nắm vững những giá trị nền tảng của khởi nghiệp xã hội.
Giá Trị Cốt Lõi Của Khởi Nghiệp Xã Hội
Tư Duy Sáng Tạo
Sáng tạo là yếu tố không thể thiếu với bất kỳ doanh nghiệp xã hội nào. Muốn giải quyết được các vấn đề lớn mà xã hội đang đối mặt, bạn cần có cách tiếp cận mới mẻ, dám nghĩ dám làm, tìm ra hướng đi khác biệt so với các mô hình kinh doanh truyền thống.
Dám Chấp Nhận Rủi Ro
Khởi nghiệp xã hội luôn đi kèm không ít thử thách. Bạn phải sẵn sàng đối diện với các rủi ro về tài chính, kinh doanh hay uy tín cá nhân. Môi trường nhiều biến động, áp lực từ xã hội lớn hơn, nhưng cũng chính những khó khăn đó là động lực để bạn mạnh mẽ và kiên trì hơn trên hành trình tạo ra thay đổi.
Mục Tiêu Rõ Ràng
Động lực lớn nhất của những người làm khởi nghiệp xã hội chính là ý nghĩa và mục tiêu mà họ theo đuổi. Nếu bạn thực sự mong muốn đóng góp cho cộng đồng, muốn tạo ra giá trị tốt đẹp cho xã hội, đó chính là nền tảng quan trọng đưa bạn đến thành công bền vững.
Một Số Mô Hình Khởi Nghiệp Xã Hội Tiêu Biểu
d.Light
d.light, do [Ned Tozun](https://www.forbes.com/sites/alejandrocremades/2019/04/02/this-entrepreneur-raised-100-million-to-provide-access-to-power-to-2-3-billion-people/?ctpv=searchpage) sáng lập, chuyên cung cấp các thiết bị chiếu sáng sử dụng năng lượng mặt trời với mức giá hợp lý, giúp hàng triệu người có thu nhập thấp hoặc sống ở những nơi không có điện trên thế giới tiếp cận nguồn sáng an toàn, sạch sẽ. Họ là minh chứng rõ nét cho mô hình doanh nghiệp kết hợp hài hòa giữa lợi ích con người, bảo vệ môi trường và hiệu quả kinh tế.
Lush
Lush là thương hiệu mỹ phẩm toàn cầu, hoạt động vì lợi nhuận nhưng đặc biệt chú trọng đến các yếu tố đạo đức: sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng, thương mại công bằng, bao bì thân thiện môi trường, chủ trương giảm thiểu rác thải và tuyệt đối không thử nghiệm trên động vật. Lush cho thấy doanh nghiệp xã hội vẫn có thể phát triển mạnh mẽ và sinh lời mà không đánh đổi các giá trị nhân văn, để lại dấu ấn tích cực cho thế giới. [Họ hướng đến việc “để lại thế giới tươi đẹp hơn khi chúng ta đến”](https://weare.lush.com/lush-life/our-impact-reports/leaving-the-world-lusher-than-we-found-it/).
Muốn Khởi Nghiệp Xã Hội, Bạn Cần Những Gì?
Tuy không phải con đường dễ dàng, nhưng ngày càng nhiều doanh nghiệp xã hội thành công trên toàn thế giới. Hiện đã có khoảng [10 triệu doanh nghiệp xã hội, tạo ra 2.000 tỷ USD doanh thu và hơn 200 triệu việc làm mỗi năm](https://initiatives.weforum.org/global-alliance-for-social-entrepreneurship/state-of-the-sector). Để bắt đầu, bạn cần chuẩn bị:
– Xác định vấn đề muốn giải quyết: Bạn thực sự trăn trở về vấn đề xã hội hay môi trường nào? Điều gì thôi thúc bạn hành động? – Đam mê và lý tưởng: Bạn có đủ nhiệt huyết để theo đuổi mục tiêu này tới cùng? Động lực nào khiến bạn sẵn sàng vượt qua thử thách mỗi ngày? [Xem thêm cách biến mục đích thành động lực hành động](https://www.forbes.com/councils/forbesbusinesscouncil/2025/03/19/what-is-purpose-driven-entrepreneurship-social-entrepreneurship/). – Kiến thức kinh doanh: Hiểu biết cơ bản về cách vận hành doanh nghiệp, các thủ tục pháp lý tại địa phương là rất cần thiết. – Nguồn lực khởi đầu: Vốn luôn là yếu tố quan trọng. Nếu không tự có vốn, bạn có thể tìm kiếm nguồn hỗ trợ từ cộng đồng, các quỹ đầu tư hoặc chương trình tài trợ. – Kinh nghiệm chuyên môn: Nếu bạn chưa có thế mạnh về lĩnh vực mình chọn, hãy kết nối với những người có kinh nghiệm, xây dựng mạng lưới chuyên gia về tài chính, pháp lý, marketing, công nghệ… để cùng nhau phát triển. – Đào tạo: Dù không bắt buộc, nhưng nếu có điều kiện, bạn có thể tham gia các chương trình đào tạo về khởi nghiệp xã hội tại các trường như [Stanford](https://www.gsb.stanford.edu/csi), [Harvard](https://sici.hks.harvard.edu/) hay [NYU](https://wagner.nyu.edu/education/degrees/mpa-public-nonprofit-management-policy/social-impact). – Tư duy bền bỉ: Tinh thần bền bỉ, dám làm dám chịu trách nhiệm chính là chìa khóa để theo đuổi con đường khởi nghiệp xã hội dài lâu.
Một Số Ý Tưởng Kinh Doanh Xã Hội Dành Cho Người Trẻ
Nếu bạn ấp ủ giấc mơ khởi nghiệp xã hội, dưới đây là vài ý tưởng có thể khơi gợi cảm hứng:
– Thời trang thân thiện môi trường: Xây dựng thương hiệu thời trang hướng đến sự bền vững, sử dụng chất liệu tái chế, giảm thiểu rác thải. – Sản phẩm hỗ trợ sức khỏe phụ nữ: Phát triển các dòng băng vệ sinh sinh thái với mô hình “mua một tặng một” cho phụ nữ khó khăn. – Cơ hội việc làm cho nhóm yếu thế: Tạo nền tảng tuyển dụng riêng cho người tị nạn, người lớn tuổi hoặc cựu chiến binh. – Nông nghiệp thành phố: Hướng dẫn và hỗ trợ cộng đồng phát triển các mô hình nông nghiệp đô thị, tự trồng thực phẩm sạch. – Đưa công nghệ đến với người cao tuổi: Tổ chức các lớp dạy sử dụng điện thoại thông minh, máy tính cho người già, giúp họ thích nghi với cuộc sống hiện đại.
Khởi nghiệp xã hội là hành trình nhiều thử thách nhưng cũng vô cùng ý nghĩa. Nếu bạn thực sự có tinh thần vì cộng đồng và mong muốn tạo ra thay đổi tích cực, hãy mạnh dạn bắt đầu. Hãy kết nối với những người cùng chí hướng, đón nhận sự hỗ trợ và lan tỏa giá trị tích cực tới xã hội. Khi bạn đủ đam mê và kiên trì, việc biến lý tưởng của mình thành một doanh nghiệp xã hội thành công và bền vững hoàn toàn nằm trong tầm tay.
