Trong hướng dẫn cơ bản này, chúng ta sẽ sử dụng ChatGPT, một trong những công cụ AI trò chuyện phổ biến và dễ tiếp cận hiện nay. ChatGPT nổi bật vì khả năng đa dụng, dễ sử dụng, phù hợp cho nhiều mục đích từ trả lời câu hỏi đơn giản đến giải quyết vấn đề phức tạp.
Giao diện của ChatGPT được thiết kế tối giản theo kiểu trò chuyện, bạn chỉ cần nhập yêu cầu vào khung chat và AI sẽ phản hồi ngay.
Hiện nay có nhiều công cụ AI khác nhau, nhưng ChatGPT được ưu tiên vì dễ làm quen, mạnh mẽ, rất thích hợp để bắt đầu thực hành và tìm hiểu về AI.
Mẹo nhỏ
Nếu bạn muốn xem hướng dẫn chi tiết từng bước sử dụng ChatGPT, hãy tham khảo khóa học miễn phí ChatGPT for Everyone.
Trong phần này, bạn sẽ được hướng dẫn cách thiết lập ChatGPT cũng như thử các lệnh từ đơn giản đến nâng cao như tóm tắt bài viết, giải toán.
Cách thiết lập ChatGPT
Bạn có thể bắt đầu với ChatGPT qua vài bước đơn giản:
- Truy cập http://chat.openai.com
- Đăng ký tài khoản mới nếu chưa có
- Đăng nhập để sử dụng
Nếu gặp khó khăn khi đăng ký, bạn có thể xem video hướng dẫn bên dưới.
Dùng ChatGPT trên điện thoại
Bạn cũng có thể tải ứng dụng ChatGPT từ App Store hoặc Google Play. Giao diện trên điện thoại tương tự bản web, chỉ cần đăng nhập bằng tài khoản đã tạo.
Thử nhập lệnh với ChatGPT
Sau khi thiết lập, hãy thử một số lệnh để trải nghiệm cách ChatGPT xử lý các yêu cầu khác nhau.
Lưu ý
Lệnh (prompt) là yêu cầu hoặc hướng dẫn bạn nhập cho AI để nhận phản hồi. Lệnh có thể rất đơn giản (câu hỏi ngắn) hoặc phức tạp (chỉ rõ mục đích, ngữ cảnh, cách trình bày…). Phản hồi của AI phụ thuộc nhiều vào cách bạn diễn đạt và chi tiết lệnh. Xem thêm về cách viết lệnh hiệu quả tại kỹ thuật xây dựng prompt.
Ngoài ra, từ “prompt” trong tiếng Anh vừa là động từ (nhập yêu cầu cho AI) vừa là danh từ (nội dung yêu cầu). Quá trình tương tác này gọi là “prompting”. Chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về cách viết prompt trong các phần tiếp theo.
Câu hỏi đơn giản: Màu sắc của cỏ
Bắt đầu với một ví dụ đơn giản. Hãy hỏi ChatGPT về màu của cỏ:
Lệnh
What color is grass?
Phản hồi của AI
Grass is green.Đây là ví dụ cho câu hỏi ngắn, giúp bạn hình dung cách ChatGPT phản hồi các yêu cầu cơ bản.
Tóm tắt bài viết
Tiếp theo, thử yêu cầu ChatGPT tóm tắt một đoạn văn. Giả sử bạn vừa đọc bài viết về tuyết rơi ở Florida và cần nắm nội dung chính.
Hãy dán đoạn văn vào ChatGPT, yêu cầu tóm tắt như sau:
Đoạn ví dụ lấy từ [https://en.wikipedia.org/wiki/Snow_in_Florida]
Lệnh
It is very rare for snow to fall in the U.S. state of Florida, especially in the central and southern portions of the state. Except for the far northern areas of the state, most of the major cities in Florida have never recorded measurable snowfall, though trace amounts have been recorded, or flurries in the air observed a few times each century. According to the National Weather Service, in the Florida Keys and Key West, there is no known occurrence of snow flurries since the European colonization of the region more than 300 years ago. In Miami, Fort Lauderdale, and Palm Beach there has been only one known report of snow flurries observed in the air in more than 200 years; this occurred in January 1977. In any event, Miami, Fort Lauderdale, and Palm Beach have not seen snow flurries before or since this 1977 event.
Summarize this paragraph in a single sentence:Kết quả ChatGPT trả lời:
Phản hồi của AI
Snowfall is extremely rare in Florida, except for the far northern areas, and only one instance of snow flurries in the air has been recorded in the major cities of Miami, Fort Lauderdale, and Palm Beach in the last 200 years.Lưu ý
Phản hồi của ChatGPT có thể hơi khác nhau mỗi lần. Chúng tôi sẽ giải thích lý do ở phần sau của hướng dẫn.
Giải toán
ChatGPT còn có thể giúp bạn giải toán. Ví dụ hãy thử một bài toán đơn giản:
Lệnh
If I have 20 apples, eat three of them, and sell three more, how many do I have left?
Phản hồi của AI
If you have 20 apples and you eat three of them, you will have 20 - 3 = 17 apples left.
After eating three apples (17 left), if you sell three more, you will have 17 - 3 = 14 apples left.ChatGPT có thể xử lý cả bài toán đơn giản và nâng cao, thậm chí hướng dẫn từng bước giải các phép tính phức tạp.
Cách viết lệnh hiệu quả cho ChatGPT
Dưới đây là các mẹo giúp bạn viết lệnh để nhận phản hồi tốt hơn từ ChatGPT:
- Rõ ràng và cụ thể: Đưa ra yêu cầu chi tiết, sử dụng động từ rõ ràng trong lệnh.
Thay vì viết chung chung như “Tell me about grass”, hãy thử:
Lệnh
Analyze the characteristics of grass in temperate regions, focusing on:
- Typical color variations by season
- Average height
- Common species
Format the response as bullet points.Các mẹo để lệnh rõ ràng:
- Dùng động từ cụ thể (analyze, explain, summarize, list)
- Yêu cầu định dạng đầu ra rõ ràng
- Cung cấp ngữ cảnh cần thiết
- Đưa ra ràng buộc nếu có
- Tổ chức lệnh hợp lý: Trình bày yêu cầu mạch lạc, có cấu trúc.
Lệnh
Context: Analyzing a scientific research paper
Task: Create a summary
Constraints: Maximum 100 words
Format: Use the following structure:
- Main finding
- Key methodology
- ImplicationsCách trình bày lệnh:
- Chia rõ các phần (Input, Context, Task, Format)
- Tách yêu cầu phức tạp thành các mục nhỏ
- Đề rõ định dạng mong muốn cho kết quả
- Cung cấp ngữ cảnh đầy đủ: Cho biết mục đích hoặc đối tượng sử dụng thông tin.
Lệnh
Context: I'm a high school teacher preparing a lesson on photosynthesis
Audience: 10th-grade students
Task: Create an explanation of photosynthesis that:
- Uses simple analogies
- Includes 3 key concepts
- Avoids technical jargon
Length: 2-3 paragraphs- Đưa ví dụ minh họa: Khi muốn AI trả về đúng định dạng, hãy cho ví dụ cụ thể.
Lệnh
Convert these dates to ISO format. Follow these examples:
Input: March 15, 2024
Output: 2024-03-15
Input: December 31, 2023
Output: 2023-12-31
Now convert: January 1, 2025- Kiểm thử và điều chỉnh: Nếu kết quả chưa như ý, hãy thử sửa lại lệnh. Có thể:
- Bắt đầu với yêu cầu rõ ràng, cụ thể
- Tổ chức lệnh thành từng phần nhỏ
- Cung cấp đầy đủ ngữ cảnh
- Đưa ví dụ cụ thể khi cần
- Điều chỉnh dựa trên phản hồi nhận được
- Chia tác vụ phức tạp thành các bước nhỏ
Lưu ý
Ngoài những mẹo trên, bạn có thể tham khảo thêm nhiều kinh nghiệm viết prompt hiệu quả tại Tips for Writing Better Prompts.
Kết luận
Sau phần này, bạn đã nắm được khái niệm lệnh (prompt) và cách nhập lệnh cơ bản với ChatGPT. Lệnh là yếu tố quyết định hiệu quả tương tác với AI, và viết prompt tốt sẽ giúp bạn nhận phản hồi chính xác, hữu ích hơn.
Giải đáp các vấn đề thường gặp
- Nếu ChatGPT trả lời quá chung chung thì nên làm gì?
- Cách xử lý khi ChatGPT hiểu sai ý mình?
- Làm thế nào nếu ChatGPT lặp lại thông tin nhiều lần?
Tóm tắt nhanh
- Lệnh (prompt) là gì?
- Prompting trong ChatGPT nghĩa là gì?
- Làm thế nào học cách viết lệnh hiệu quả cho ChatGPT?
- ChatGPT xử lý lệnh như thế nào?
- Một lệnh trong ChatGPT có thể dài bao nhiêu?
- Có thể hỏi ChatGPT nhiều câu trong một lần trò chuyện không?
Chú thích
- Đoạn ví dụ lấy từ https://en.wikipedia.org/wiki/Snow_in_Florida
Tham khảo thêm các gợi ý ChatGPT sáng tạo nội dung hay nhất của tôi
Tags: ChatGPT cơ bản, Prompt hiệu quả, Hướng dẫn AI
