Tofu, một startup mới thành lập được hai năm, đang dùng AI để đối chiếu thông tin giữa các hồ sơ mạng xã hội và xác minh danh tính ứng viên. Thỏa thuận hợp tác mới với Gem — nền tảng tuyển dụng có ATS và AI hỗ trợ — cùng vòng gọi vốn hạt giống (seed) trị giá 5 triệu USD được kỳ vọng sẽ đưa giải pháp của họ đến với hàng nghìn doanh nghiệp.
Đồng sáng lập Tofu Jonathan Perez và Jason Zoltak đang dùng AI và mạng xã hội để xác minh danh tính ứng viên.
Thị trường việc làm hiện nay tràn ngập AI ở hầu khắp mọi nơi. Ứng viên dùng AI để “vượt” các hệ thống theo dõi ứng viên (Applicant Tracking System – ATS), với hy vọng CV của họ sẽ được người thật đọc. Nhà tuyển dụng thì dùng AI để rà soát hàng trăm, thậm chí hàng nghìn hồ sơ cho mỗi vị trí. Và những kẻ gian lận cũng đang tận dụng AI.
Một startup có trụ sở tại Toronto mang tên Tofu muốn ngăn chặn tình trạng đó bằng cách dùng AI để xác minh danh tính ứng viên thông qua metadata (siêu dữ liệu) gắn với các hồ sơ mạng xã hội công khai. Công ty này đã chuyển hướng vào tháng 9 năm ngoái: từ một “chợ” nhân tài sang dùng machine learning để đối chiếu thông tin giữa nhiều nguồn, dựa trên các dấu hiệu như thời gian tồn tại của tài khoản mạng xã hội, mức độ hoạt động (đăng bài, tương tác), thậm chí cả số lượng kết nối trên LinkedIn.
Hôm nay, Tofu công bố sẽ triển khai hệ thống phát hiện gian lận hồ sơ ứng tuyển cho Gem — nền tảng tuyển dụng có ATS và AI hỗ trợ, giúp doanh nghiệp quản lý quy trình tuyển dụng từ khâu tìm nguồn ứng viên, tiếp nhận đơn ứng tuyển cho đến tuyển chọn. Họ cũng cho biết đã chốt vòng seed trị giá 5 triệu USD, do Slow Ventures dẫn dắt, nhằm mở rộng đội ngũ và tăng quy mô khách hàng.
Nhân sự vốn luôn là một lĩnh vực do con người dẫn dắt, Jason Zoltak — đồng sáng lập kiêm CEO Tofu — nói. “Chúng tôi thực sự cam kết xây dựng một ‘lớp danh tính’ cho lĩnh vực này,” ông bổ sung.
Số lượng hồ sơ ứng tuyển gian lận chỉ tăng lên kể từ khi thị trường lao động hạ nhiệt. Ngày càng nhiều người Mỹ thất nghiệp trên 27 tuần, và những người khác cho biết họ mất hơn 6 tháng để tìm được việc mới. “Trên thị trường có rất nhiều nhân tài giỏi,” Steve Bartel — đồng sáng lập kiêm CEO Gem — nói, “nhưng thực tế là dù lượng hồ sơ nộp vào tăng vọt, điều đó không nhất thiết đồng nghĩa chất lượng tăng theo.” Không chỉ vì những ứng viên đủ năng lực bị sa thải nộp đơn, mà còn vì các bot do AI tạo ra.
Tạo một hồ sơ xin việc giả giờ đây nhanh và dễ hơn bao giờ hết. Chỉ trong 70 phút, ngay cả người mới dùng AI cũng có thể dựng một profile và đóng giả như người thật trong buổi phỏng vấn với recruiter hoặc quản lý tuyển dụng. Đến năm 2028, hãng nghiên cứu và tư vấn Gartner ước tính 25% người nộp đơn sẽ là giả mạo, được “tăng tốc” nhờ sự bùng nổ của deepfake và công nghệ nhân bản giọng nói.
“Việc phân biệt ai là người thật, ai là người giả là cực kỳ quan trọng,” Sam Lessin — general partner tại Slow Ventures và là nhà đầu tư dẫn dắt vòng seed của Tofu — nói.
Điều này đang tạo ra một ngành công nghiệp ngày càng lớn cho các đơn vị “bắt gian lận” như Tofu. Những công ty kiểm tra lý lịch như Checkr, Certn và First Advantage đang dùng AI để phát hiện gian lận — từ nhận biết dấu hiệu giấy tờ tùy thân bị chỉnh sửa cho đến các bài test ma túy bị làm giả. Greenhouse, một trong những nền tảng ứng tuyển lớn của các công ty công nghệ, sử dụng AI để gắn cờ các hồ sơ spam hoặc ứng viên bot; trong khi các AI agent của Workday hỗ trợ chuyên viên nhân sự xử lý các tác vụ hành chính. (Một đơn kiện nhắm vào công ty cáo buộc AI mà Workday dùng để sàng lọc ứng viên đã phân biệt đối xử với những người từ 40 tuổi trở lên.)
Tuy nhiên, họ thuộc số ít đơn vị dùng metadata từ các hồ sơ mạng xã hội công khai — như thời gian tồn tại của tài khoản, mức độ hoạt động, số kết nối — để làm việc này. Phần mềm của Tofu “quét” qua các tài khoản mạng xã hội, từ Instagram và TikTok đến Foursquare và MySpace, nhằm xác nhận ứng viên đúng là người họ tự nhận. Doanh nghiệp sẽ nhận một báo cáo liệt kê những tài khoản/hồ sơ mạng xã hội có khả năng là giả. Theo Zoltak chia sẻ với Forbes hồi đầu năm, một ứng viên giả điển hình có thể sở hữu tài khoản LinkedIn mới tạo khoảng bốn tháng nhưng chỉ có hai hoặc ba kết nối.
Với nhà đầu tư Micah Rosenbloom của Founder Collective, quy trình này khá giống với các quy trình KYC (know-your-customer) truyền thống — nơi các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành chịu quản lý phải xác minh khách hàng của mình. “Nó giống KYC, chỉ là chữ ‘C’ ở đây là candidates (ứng viên),” ông nói.
Theo cả Steve Bartel (Gem) và Zoltak (Tofu), có nhiều kiểu gian lận khiến recruiter, quản lý tuyển dụng và những người phụ trách chiến lược nhân sự lo ngại. Ở mức độ nhẹ nhất, những người đang rất cần việc dùng phần mềm AI để nộp đơn hàng loạt, đồng thời tối ưu CV để khớp sát với mô tả công việc. Dù mục tiêu có thể chỉ là vượt qua vòng sàng lọc ban đầu để được phỏng vấn với người thật, các công cụ này thường khiến năng lực và trải nghiệm thực tế của ứng viên bị thể hiện sai lệch.
Sau đó, mức độ vi phạm tăng dần. Có những người “polyworking” — âm thầm làm nhiều công việc toàn thời gian cùng lúc. Có người chiếm dụng các hồ sơ LinkedIn đang hoạt động nhưng không có ảnh đại diện, lại có lịch sử nghề nghiệp phù hợp, để ứng tuyển dưới danh tính đó; rồi vẫn tham gia phỏng vấn qua camera hoặc trực tiếp với tư cách chính họ. Ở mức nguy hiểm nhất, các ứng viên do AI tạo ra có thể là những kẻ có ý đồ xấu, nhằm đánh cắp dữ liệu khách hàng hoặc bí mật doanh nghiệp. Bộ Tư pháp Mỹ đã truy tố nhiều công dân Mỹ vì hỗ trợ lao động công nghệ thông tin của Triều Tiên làm việc từ xa trong các vị trí IT, để rồi dùng tiền lương tài trợ cho quân đội nước này.
Theo Bartel, các vị trí có rủi ro gian lận cao nhất là công việc làm từ xa trong mảng kỹ thuật (engineering) hoặc bộ phận chăm sóc khách hàng (customer service).
\nTags: applicant fraud detection, AI hiring verification, recruitment ATS
Tags: applicant fraud detection, AI hiring verification, recruitment ATS
