Nếu doanh nghiệp bạn đang triển khai ứng dụng AI, tôi muốn hỏi: Bạn đã chuẩn bị cho lãnh đạo của mình thay đổi tư duy chưa?
Khi đặt câu hỏi này, tôi thường chỉ nhận được sự im lặng. Các tổ chức sẵn sàng chi hàng triệu đô cho công nghệ, nhưng lại để tư duy lãnh đạo dậm chân tại chỗ. Những người từng quen với sự chắc chắn giờ phải học cách chấp nhận sự mơ hồ; người được khen vì kiểm soát giờ phải trao quyền nhiều hơn; người từng dựa vào chuyên môn phải tập chấp nhận những điều mình chưa biết.
Vấn đề không nằm ở kỹ thuật, mà ở cách nhìn nhận. Bộ não con người vốn thích sự ổn định, trong khi công nghệ AI cứ tăng trưởng vượt bậc sau mỗi 18-24 tháng. Những kỹ năng lãnh đạo từng đưa bạn đến thành công có thể lại là rào cản lớn nhất khiến tổ chức của bạn tụt lại phía sau.
Từ kinh nghiệm huấn luyện lãnh đạo tại các tổ chức như Google và Cục Dự trữ Liên bang, tôi thấy có 5 chuyển đổi tư duy quan trọng giúp phân biệt lãnh đạo thành công trong chuyển đổi AI với người mãi giậm chân tại chỗ:
- Từ Tư Duy Chắc Chắn Sang Tư Duy Tò Mò
Một Phó Chủ tịch giàu kinh nghiệm từng thẳng thắn bác bỏ đề xuất về sản phẩm AI của đội ngũ, dựa vào 20 năm trong ngành và quả quyết: “Khách hàng của chúng ta sẽ không bao giờ chọn cái này.” Nhưng chỉ sau 3 tháng, một đối thủ tung ra đúng sản phẩm đó và chiếm 18% thị phần trong 6 tuần. Điều khiến ông thất bại không phải là thiếu kinh nghiệm, mà là không chịu nhìn nhận dữ liệu trái ngược với niềm tin cá nhân.
Khoảnh khắc nguy hiểm nhất của lãnh đạo không phải là khi chưa biết, mà là khi quá tin vào mình đến mức không chịu lắng nghe. Bạn không cần bỏ chuyên môn, chỉ cần cởi mở để kiểm chứng khi dữ liệu cho thấy điều bất ngờ. Một CEO tôi từng làm việc luôn để trên bàn tấm thẻ ghi chú: “Kinh nghiệm của tôi nói X. Nhưng nếu tôi lỡ mất Y thì sao?” Anh chia sẻ, nhờ vậy anh đã tránh được rất nhiều quyết định sai lầm.
Trong buổi họp lãnh đạo tiếp theo, hãy chú ý lúc bạn tự tin nhất về điều gì đó. Hãy dừng lại và tự hỏi: “Liệu mình có đang bỏ sót điều gì không?”
- Từ Kiểm Soát Sang Điều Phối
Có một Giám đốc Tài chính dành tới 8 giờ mỗi tuần để duyệt phiếu chi, tương đương 50.000 USD/năm chỉ để phát hiện khoản sai lệch 3.200 USD. Khi tôi chỉ ra bài toán này, bà hỏi: “Nếu tôi không kiểm duyệt, ai sẽ giữ tiêu chuẩn?” Vấn đề không chỉ ở quy trình mà còn ở cảm giác giá trị bản thân—bà nghĩ mình cần là người phát hiện ra lỗi.
Chúng tôi cùng xác định lại: Những quyết định lớn như hợp đồng nhà cung cấp, phân bổ vốn thì bà trực tiếp quyết; còn các khoản chi thường xuyên, phê duyệt tiêu chuẩn, ngoại lệ dự báo được thì xây dựng quy trình rõ ràng cho đội ngũ tự xử lý. Nhờ vậy, thời gian phê duyệt rút ngắn còn trong ngày và bà có thời gian tập trung vào những việc chỉ CFO mới làm được.
Chất lượng không đến từ việc bạn kiểm tra từng chi tiết nhỏ, mà từ hệ thống ra quyết định hiệu quả, sát với thực tiễn.
- Từ Dựa Vào Chuyên Môn Sang Học Hỏi Nhanh
Hình dung tình huống: Trong một buổi họp, một nhà phân tích trẻ chất vấn chiến lược M&A của đối tác cấp cao bằng dữ liệu AI từ ngành liên quan. Cả phòng im lặng. Sau đó, một đối tác lên tiếng: “Đưa dữ liệu cho tôi xem. Tôi dùng cách này hàng chục năm rồi, có lẽ đã đến lúc kiểm nghiệm lại.” Đội ngũ kết hợp cả hai góc nhìn, khách hàng chốt được thương vụ sớm hơn 3 tuần.
Ngược lại, có lãnh đạo bảo: “Cậu cứ làm 20 năm như tôi rồi sẽ biết tại sao cách đó không hiệu quả.” Mấy tháng sau, đội ngũ không còn báo cáo các phát hiện AI nữa. Sau 18 tháng, bộ phận của ông có chỉ số đổi mới thấp nhất công ty.
Trình độ như nhau, kinh nghiệm tương đương, nhưng kết quả lại khác biệt hoàn toàn.
Lợi thế của bạn không nằm ở những gì đã biết, mà ở khả năng học cái mới nhanh đến đâu. Những lãnh đạo mạnh nhất tôi từng gặp đều sẵn sàng chia sẻ khi niềm tin của họ bị thử thách.
Hãy nhớ, uy tín không phải ở chỗ lúc nào cũng đúng, mà ở sự tin cậy khi bạn liên tục tìm ra đáp án tốt hơn.
- Từ Né Tránh Rủi Ro Sang Thử Nghiệm Thông Minh
Có lãnh đạo công nghệ y tế mất 2 năm chỉ để tranh luận về việc AI có an toàn trong chẩn đoán hay không: họp bàn, đánh giá rủi ro, lập ủy ban… nhưng không có thử nghiệm nào. Tôi hỏi: “Anh đã học được gì từ việc AI vận hành thực tế với bệnh nhân của mình?”—Cả phòng im lặng. Họ đã bỏ ra 2 năm phân tích rủi ro lý thuyết mà chẳng có bằng chứng thực tế.
Cuối cùng, ông nhận ra: Lập kế hoạch mãi mà không thử nghiệm chỉ là trì hoãn tốn kém. Đội ngũ tiến hành 3 thử nghiệm nhỏ, mỗi cái 5.000 USD, trong 60 ngày. Sau 6 tháng, họ học được nhiều hơn cả những năm ngồi họp trước đó.
Rủi ro thật không phải ở việc thử nghiệm, mà là ở chỗ bạn học chậm hơn tốc độ thay đổi của thực tế.
- Từ Quyết Định Cá Nhân Sang Trí Tuệ Tập Thể
Một lãnh đạo ngành sản xuất luôn bức xúc vì lịch sản xuất lỡ nhịp với thị trường. Đến khi ông phân tích xong dữ liệu, hỏi ý kiến quản đốc rồi ra quyết định thì thị trường đã thay đổi. Chúng tôi tái cấu trúc lại quy trình: thay vì dồn hết thông tin lên lãnh đạo, các quản đốc cùng phân tích dữ liệu thực tế và dự báo AI trong các buổi họp ngắn hàng ngày để cùng nhau ra quyết định.
Ông chuyển từ người trực tiếp quyết định sang người định hướng chiến lược, đảm bảo đội ngũ hiểu rõ ưu tiên, còn việc tối ưu hóa để họ tự chủ động. Tốc độ và chất lượng quyết định tăng hẳn nhờ kết hợp nhiều góc nhìn cùng lúc.
Quyết định sáng suốt nhất không nằm ở việc có một người thông minh trong phòng, mà ở việc cả phòng cùng góp trí tuệ.
Đoạn Đường Phía Trước
Bất kỳ lãnh đạo nào cũng có thể cư xử theo cách mới khi áp lực chưa cao. Nhưng khi gặp hạn chót gắt gao, bị chú ý, hoặc lo danh tiếng—thói quen cũ sẽ quay lại. Đó không phải đạo đức giả, mà là phản xạ thần kinh: não bạn sẽ chọn cách từng giúp bạn an toàn nhất. Vị Phó Chủ tịch từng bác đề xuất AI cũng thành công nhờ sự quyết đoán, nhưng khi áp lực, điểm mạnh ấy lại hóa điểm yếu.
Những chuyển đổi này không phải là tính cách bẩm sinh, mà là kỹ năng rèn luyện qua thực hành. Hãy chọn thay đổi tư duy khiến bạn thấy khó nhất—đó là đòn bẩy lớn nhất. Luyện tập khi áp lực còn thấp, rèn thành phản xạ, và nhờ một người sẵn sàng nhắc nhở bạn khi bạn lặp lại thói quen cũ. Vì chắc chắn sẽ có lúc bạn bị lặp lại. Khoảng cách về nhận thức không tự biến mất chỉ vì bạn đọc một bài viết, mà chỉ thu hẹp lại khi bạn thực sự luyện tập đến mức thành thói quen mới.
Chuyển đổi AI đã bắt đầu. Câu hỏi là: năng lực lãnh đạo của bạn có đủ nhanh để theo kịp không?
Tags: chuyển đổi lãnh đạo, tư duy AI, phát triển tổ chức
Tags: chuyển đổi lãnh đạo, tư duy AI, phát triển tổ chức
